De meeste start ups beginnen met vertrouwen. Het vertrouwen tussen de oprichters dat alle beslissingen en obstakels met een goed gesprek worden geregeld: We hebben toch dezelfde belangen en trekken toch aan hetzelfde eind van het touw?
Vertrouwen is goed maar hoe krijg je dat? Duidelijkheid blijkt daarbij een essentiële voorwaarde. Vandaar dat ik als mediator een aandeelhoudersovereenkomst niet zie als overbodige luxe, maar een absolute must.
Waar de statuten vooral de formele structuur regelen, biedt de aandeelhoudersovereenkomst ruimte voor het menselijke en ondernemende deel van de samenwerking: verwachtingen, gedragsregels en scenario’s voor de momenten waarop het schuurt.
En het schuurt nogal eens, zo merk ik in mijn mediation praktijk.
Soms gaat het om misverstanden die voorkomen hadden kunnen worden of om bijvoorbeeld om onduidelijke besluitvormingsprocessen. Zeker als onderlinge verhoudingen en ook de belangen van alle betrokkenen in de loop van de tijd zijn gaan schuiven.
Wat gebeurt er als één aandeelhouder wil stoppen of vindt dat de ander juist wat harder moet werken? Wat doen we met de winst? Kiezen we voor dividend of investeren? En wat als iemand langdurig uitvalt of in conflict raakt met de anderen?
Een goede aandeelhoudersovereenkomst geeft bij al die vragen richting.
Want naast de meer juridische bepalingen, hoort ook aandacht te worden besteed aan de menselijke factor. Hoe wordt gecommuniceerd? Hoe gaan aandeelhouders met onderlinge geschillen om?
Een aandeelhoudersovereenkomst is daarmee behalve een juridisch document, ook een psychologisch contract. Het dwingt aandeelhouders om expliciet te maken wat vaak impliciet blijft: wat verwachten we van elkaar? Welke waarden delen we? En hoe gaan we om met succes én tegenslag?
Kortom, wie denkt dat een aandeelhoudersovereenkomst pas nodig is als het mis gaat, vergist zich. Juist in tijden van harmonie leg je vast hoe je samen omgaat met onenigheid. Dat is geen teken van wantrouwen, maar van professioneel partnerschap.
Ton Croiset van Uchelen
